ਕਉਡੀ ਸਰੋਤ : ਪੰਜਾਬੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਕੋਸ਼, ਪਬਲੀਕੇਸ਼ਨ ਬਿਊਰੋ, ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਪਟਿਆਲਾ।

ਕਉਡੀ (ਨਾਂ,ਇ) 1 ਸਮੁੰਦਰੀ ਜੀਵਾਂ ਦਾ ਖੋਲ 2 ਇੱਕ ਖੇਡ ਦਾ ਨਾਂ 3 ਦੋਵੇਂ ਪੱਸਲੀਆਂ ਨੇੜਲੀ ਛਾਤੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰਲੀ ਹੱਡੀ 4 ਇੱਕ ਸਮੇਂ ਸਿੱਕੇ ਵਜੋਂ ਪ੍ਰਚੱਲਿਤ ਰਹੀ ਮੁਦਰਾ

ਕਉਡੀ ਸਰੋਤ : ਗੁਰੁਸ਼ਬਦ ਰਤਨਾਕਾਰ ਮਹਾਨ ਕੋਸ਼, ਪਬਲੀਕੇਸ਼ਨ ਬਿਊਰੋ, ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਪਟਿਆਲਾ।

ਕਉਡੀ. ਸੰ. ਕਪਦਿ੗ਕਾ. ਸੰਗ੍ਯਾ—ਵਰਾਟਿਕਾ. “ਕਉਡੀ ਕਉਡੀ ਜੋਰਤ.” (ਗੂਜ ਮ: ੫) ੨ ਛਾਤੀ ਦੀ ਹੱਡੀ.

ਕਉਡੀ ਸਰੋਤ : ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਕੋਸ਼ (ਸ਼੍ਰੀਮਹਿਤ ਪੰਡਿਤ ਗਿਆਨੀ ਹਜ਼ਾਰਾ ਸਿੰਘ ਕ੍ਰਿਤ), ਡਾ. ਬਲਬੀਰ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਤ ਕੇਂਦਰ, ਦੇਹਰਾਦੂਨ, ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ

ਕਉਡੀ (ਸੰ.। ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਕਪਰੑਦਕ। ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤ ਕਵਡਿਡੑਆ। ਪੰਜਾਬੀ ਕੌਡੀ। ਹਿੰਦੀ ਕੌੜੀ) ਕੌਡੀ ਸਮੁੰਦ੍ਰ ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲੇ ਇਕ ਨਿਕੇ ਜਿਹੇ ਜੀਵ ਦੇ ਘਰ ਹਨ, ਜੋ ਚੂਨੇ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਗਰੀਬ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਸਿੱਕੇ ਦੀ ਥਾਂ ਵਰਤੀਂਦਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਤੋਰਾ ਹੁਣ ਘਟਿਆ ਹੈ, ਇਕ ਪੈਸੇ ਦੀਆਂ ਲਗ ਭਗ ੬੪ ਕੌਡਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਸਨ। ਯਥਾ-‘ਕਬੀਰ ਕਉਡੀ ਕਉਡੀ ਜੋਰਿ ਕੈ’।

ਕਉਡੀ ਸਰੋਤ : ਪੰਜਾਬੀ ਕੋਸ਼ ਜਿਲਦ ਪਹਿਲੀ (ੳ ਤੋਂ ਕ)

ਕਉਡੀ, (ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ : ਕਪਰਦਿਕ; ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤ : ਕਵੱਡੀਆ; ਹਿੰਦੀ : ਕੌੜੀ) / ਇਸਤਰੀ ਲਿੰਗ : ੧. ਕੌਡੀ, ਸਮੁੰਦਰ ਦਾ ਇੱਕ ਘੋਗੇ ਵਰਗਾ ਕੀੜਾ; ਇਹ ਇੱਕ ਖੌਲ ਵਿੱਚ ਜੋ ਉਭਰਿਆ ਹੋਇਆ ਤੇ ਚਮਕੀਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਜਿਸ ਦੇ ਦੋਹਾਂ ਕੰਢਿਆਂ ਤੇ ਦੰਦ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਖੁਲ੍ਹੇ ਮੂੰਹ ਨੂੰ ਲੋੜ ਅਨੁਸਾਰ ਬੰਦ ਕਰਨ ਲਈ ਇਸ ਦੇ ਉਤੇ ਕੋਈ ਢੱਕਣ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ; ਇਸ ਦਾ ਸਿਰ ਛੇਕ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਹਿੰਦ ਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਇਹ ਬਹੁਤ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਰਾਜ ਨਿਘੰਟ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੀਆਂ ਪੰਜ ਕਿਸਮਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ (ੳ) ਸਿੰਘੀ ਸੁਨਹਿਰੀ ਰੰਗ ਦੀ, (ਅ) ਵਿਆਘਰੀ-ਧੁੰਧਲੇ ਰੰਗ ਦੀ, (ੲ) ਮ੍ਰਿਗੀ ਪੀਲੀ ਪਿੱਠ ਤੇ ਚਿੱਟੇ ਪੇਟ ਵਾਲੀ, (ਸ) ਹੰਸੀ-ਬਿਲਕੁਲ ਚਿੱਟੀ, (ਹ) ਵਿੰਦਤਾ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਛੋਟੀ ਕੌਡੀ ਦੀ ਭਾਰਤ ਤੇ ਚੀਨ ਆਦਿ ਵਿੱਚ ਸਿੱਕੇ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਬਹੁਤ ਵਰਤੋਂ ਹੁੰਦੀ ਰਹੀ ਹੈ; ੨. ਅੱਖ ਦਾ ਡੇਲਾ; ੩. ਛਾਤੀ ਦੀ ਹੇਠਲੀ ਵਿਚਕਾਰਲੀ ਛੋਟੀ ਹੱਡੀ ਜਿਥੇ ਸਭ ਨਾਲੋਂ ਹੇਠਲੀਆਂ ਦੋਵੇਂ ਪਸਲੀਆਂ ਜੁੜਦੀਆਂ ਹਨ, ਮਿਹਦੇ ਦਾ ਮੂੰਹ ਫਮ ਮਿਹਦਾ; ੪. ਕਟਾਰ ਦੀ ਨੋਕ ਜਿਵੇਂ ਕੌਡੀ ਦੇ ਆਰਪਾਰ ਹੈ ਕੌਡੀ ਕਟਾਰ ਦੀ; ੫. ਇੱਕ ਖੇਡ ਜਿਸ ਨੂੰ ਕੌਡ ਕਬੱਡੀ ਵੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਖੇਡ ਵਿੱਚ ਖਿਡਾਰੀ ਹਾਣੀ ਵੰਡ ਕੇ ਤੇ ਦੋ ਦਾਈਆਂ ਬਣਾ ਕੇ ਦੋਵੇਂ ਪਾਸਿਉਂ ਵਾਰੀ ਵਾਰੀ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਵਲ ਕੌਡੀ ਕੌਡੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹੋਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜਿਹੜਾ ਖਿਡਾਰੀ ਕੌਡੀ ਕੌਡੀ ਕਰਦਾ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਜਾਂਦੇ ਹੈ ਉਸ ਦਾ ਸਾਹ ਨਹੀਂ ਟੁਟਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਉਹ ਜਾ ਕੇ ਕਿਸੇ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੇ ਖਿਡਾਰੀ ਨੂੰ ਛੂਹ ਕੇ ਬਿਨਾ ਸਾਹ ਟੁਟੇ ਵਾਪਸ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਹ ਛੂਹਵੇ ਉਹ ਮਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਇੱਕ ਜੱਫਲ ਜਾਂ ਛੋਟੀ ਕੌਡੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦੂਜੇ ਪਾਸਿਉਂ ਆਏ ਖਿਡਾਰੀ ਨੂੰ ਉਰਾਰ ਦੇ ਆੜੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ਕੋਈ ਇੱਕ ਜੱਫੇ ਵਿੱਚ ਲੈ ਕੇ ਸੁੱਟ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਉਹ ਨਿਕਲ ਨਾ ਸਕੇ ਤੇ ਉਸ ਦਾ ਸਾਹ ਟੁਟ ਜਾਏ ਤਾਂ ਉਹ ਮਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੂਸਰੀ ਲੰਮੀ ਜਾਂ ਵੱਡੀ ਕੌਡੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਵਿਰੋਧੀ ਧੜੇ ਦੇ ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਆੜੀ ਨੂੰ ਛੂਹ ਕੇ ਵਾਪਸ ਆ ਜਾਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ; ੬. ਗੁੰਦੇ ਹੋਏ ਵਾਲਾਂ ਦਾ ਜੂੜਾ; ੭. ਦਾਮ, ਪੈਸਾ