ਖੰਡ ਸਰੋਤ :
ਪੰਜਾਬੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਕੋਸ਼, ਪਬਲੀਕੇਸ਼ਨ ਬਿਊਰੋ, ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਪਟਿਆਲਾ।
ਖੰਡ (ਨਾਂ,ਇ) ਗੰਨੇ ਦੇ ਰਸ ਨੂੰ ਕਾੜ੍ਹ ਕੇ ਅਤੇ ਸੀਰੇ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ਕ ਕਰਕੇ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਮਿੱਠਾ; ਚੀਨੀ
ਲੇਖਕ : ਕਿਰਪਾਲ ਕਜ਼ਾਕ (ਪ੍ਰੋ.),
ਸਰੋਤ : ਪੰਜਾਬੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਕੋਸ਼, ਪਬਲੀਕੇਸ਼ਨ ਬਿਊਰੋ, ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਪਟਿਆਲਾ।, ਹੁਣ ਤੱਕ ਵੇਖਿਆ ਗਿਆ : 47650, ਪੰਜਾਬੀ ਪੀਡੀਆ ਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਮਿਤੀ : 2014-01-24, ਹਵਾਲੇ/ਟਿੱਪਣੀਆਂ: no
ਖੰਡ ਸਰੋਤ :
ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪੰਜਾਬੀ ਕੋਸ਼ (ਸਕੂਲ ਪੱਧਰ), ਪਬਲੀਕੇਸ਼ਨ ਬਿਊਰੋ, ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਪਟਿਆਲਾ।
ਖੰਡ [ਨਾਂਇ] ਚੀਨੀ, ਮਿੱਠਾ; ਹਿੱਸਾ , ਟੁਕੜਾ; ਅਧਿਆਇ; ਇਲਾਕਾ, ਭੂ-ਖੰਡ, ਖੇਤਰ
ਲੇਖਕ : ਡਾ. ਜੋਗਾ ਸਿੰਘ (ਸੰਪ.),
ਸਰੋਤ : ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪੰਜਾਬੀ ਕੋਸ਼ (ਸਕੂਲ ਪੱਧਰ), ਪਬਲੀਕੇਸ਼ਨ ਬਿਊਰੋ, ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਪਟਿਆਲਾ।, ਹੁਣ ਤੱਕ ਵੇਖਿਆ ਗਿਆ : 47628, ਪੰਜਾਬੀ ਪੀਡੀਆ ਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਮਿਤੀ : 2014-02-24, ਹਵਾਲੇ/ਟਿੱਪਣੀਆਂ: no
ਖੰਡ ਸਰੋਤ :
ਗੁਰੁਸ਼ਬਦ ਰਤਨਾਕਾਰ ਮਹਾਨ ਕੋਸ਼, ਪਬਲੀਕੇਸ਼ਨ ਬਿਊਰੋ, ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਪਟਿਆਲਾ।
ਖੰਡ. ਸੰਗ੍ਯਾ—ਖੰਡਾ. ਖੜਗ. “ਪੀਓ ਪਾਹੁਲ ਖੰਡਧਾਰ ਹੁਇ ਜਨਮ ਸੁਹੇਲਾ.” (ਗੁਰਦਾਸ ਕਵਿ) ੨ ਸੰ. खण्ड. ਟੁਕੜਾ. “ਖੰਡ ਖੰਡ ਕਰਿ ਭੋਜਨੁ ਕੀਨੋ.” (ਸੋਰ ਰਵਿਦਾਸ) ੩ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਵੱਡਾ ਹਿ਼ੱ. “ਨਉ ਖੰਡ ਪ੍ਰਿਥਮੀ ਫਿਰੈ ਚਿਰ ਜੀਵੈ.” (ਸੁਖਮਨੀ) ੪ ਕਮੀ. ਘਾਟਾ. ਨ੍ਯੂਨਤਾ. “ਅਬਿਨਾਸੀ ਨਾਹੀ ਕਿਛੁ ਖੰਡ.” (ਸੁਖਮਨੀ) ੫ ਗ੍ਰੰਥ ਦਾ ਹਿੱਸਾ. ਭਾਗ । ੬ ਅਸਥਾਨ. ਦੇਸ਼. “ਕੰਦ ਮੂਲ ਚੁਣਿ ਖਾਵਹਿ ਵਣ ਖੰਡ ਵਾਸਾ.” (ਮ: ੧ ਵਾਰ ਮਾਝ) ੭ ਸਫ਼ੇਦ ਸ਼ੱਕਰ. ਚੀਨੀ. “ਸਕਰ ਖੰਡ ਨਿਵਾਤ ਗੁੜ.” (ਸ. ਫਰੀਦ) ੮ ਕਾਂਡ. ਭੂਮਿਕਾ. ਦਰਜਾ. ਮੰਜ਼ਲ. “ਗਿਆਨਖੰਡ ਮਹਿ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਚੰਡ.” (ਜਪੁ) ੯ ਖੰਡੇ ਦਾ ਅਮ੍ਰਿਤਧਾਰੀ ਸਿੱਖ.
“ਤ੍ਰੈ ਪ੍ਰਕਾਰ ਮਮ ਸਿੱਖ ਹੈਂ ਸਹਜੀ ਚਰਨੀ ਖੰਡ.” (ਰਤਨਮਾਲ) ੧੦ ਸੰ. षण्ड —ਡ.ਨਪੁੰਸਕ. ਹੀਜੜਾ.
ਲੇਖਕ : ਭਾਈ ਕਾਨ੍ਹ ਸਿੰਘ ਨਾਭਾ,
ਸਰੋਤ : ਗੁਰੁਸ਼ਬਦ ਰਤਨਾਕਾਰ ਮਹਾਨ ਕੋਸ਼, ਪਬਲੀਕੇਸ਼ਨ ਬਿਊਰੋ, ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਪਟਿਆਲਾ।, ਹੁਣ ਤੱਕ ਵੇਖਿਆ ਗਿਆ : 47341, ਪੰਜਾਬੀ ਪੀਡੀਆ ਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਮਿਤੀ : 2014-11-10, ਹਵਾਲੇ/ਟਿੱਪਣੀਆਂ: no
ਖੰਡ ਸਰੋਤ :
ਕਾਨੂੰਨੀ ਵਿਸ਼ਾ ਕੋਸ਼, ਪਬਲੀਕੇਸ਼ਨ ਬਿਊਰੋ, ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਪਟਿਆਲਾ।
Clause_ਖੰਡ: ਕਿਸੇ ਸੰਧੀ , ਕਾਨੂੰਨ , ਬਿਲ ਜਾਂ ਮੁਆਇਦੇ ਵਿਚ ਇਕ ਇਕੱਲਾ ਬਿਆਨ; ਕਿਸੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਵਿਚ ਵਖਰਾ ਬਿਆਨ ਜਾਂ ਉਪਬੰਧ; ਕਿਸੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਜਾਂ ਲਿਖਤ ਦਾ ਨਿਖੜਵਾਂ ਅਨੁਭਾਗ ਜਾਂ ਉਪਬੰਧ।
ਕਿਸੇ ਵਸੀਅਤ ਵਿਚ ਖੰਡ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਉਸ ਵਸੀਅਤ ਵਿਚ ਕੁਝ ਬਾਤਰਤੀਬ ਲਫ਼ਜ਼, ਜੋ ਜੇ ਵਸੀਅਤ ਵਿਚੋਂ ਕਢ ਵੀ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ ਤਾਂ ਵਸੀਅਤ ਦਾ ਬਾਕੀ ਹਿੱਸਾ ਸਮਝ ਵਿਚ ਆਉਣਯੋਗ ਰਹੇ।
ਲੇਖਕ : ਰਾਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਭਸੀਨ,
ਸਰੋਤ : ਕਾਨੂੰਨੀ ਵਿਸ਼ਾ ਕੋਸ਼, ਪਬਲੀਕੇਸ਼ਨ ਬਿਊਰੋ, ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਪਟਿਆਲਾ।, ਹੁਣ ਤੱਕ ਵੇਖਿਆ ਗਿਆ : 47181, ਪੰਜਾਬੀ ਪੀਡੀਆ ਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਮਿਤੀ : 2015-03-10, ਹਵਾਲੇ/ਟਿੱਪਣੀਆਂ: no
ਖੰਡ ਸਰੋਤ :
ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਕੋਸ਼ (ਸ਼੍ਰੀਮਹਿਤ ਪੰਡਿਤ ਗਿਆਨੀ ਹਜ਼ਾਰਾ ਸਿੰਘ ਕ੍ਰਿਤ), ਡਾ. ਬਲਬੀਰ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਤ ਕੇਂਦਰ, ਦੇਹਰਾਦੂਨ, ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ
ਖੰਡ (ਸੰ.। ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਖੰਡ। ਪੰਜਾਬੀ ਖੰਡ। ਹਿੰਦੀ ਖਾਂਡ। ਪੰਜਾਬੀ ਖੰਡ ਤੋਂ ਫ਼ਾਰਸੀ ਵਾਲਿਆਂ ਕੰਦ ਬਣਾਇਆ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਅ਼ਰਬੀ ਵਾਲਿਆਂ ਕ਼ੰਦ ਅ਼ਰਬੀ ਪਦ ਘੜਿਆ। ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਵਿਚ ਕੈਂਡੀ ਪਦ ਫੇਰ ਇਸੇ ਅ਼ਰਬੀ ਪਦ ਤੋਂ ਬਣਾਇਆ ਹੈ) ੧. ਰਾਬ ਤੇ ਸੀਰ ਤੋਂ ਸਾਫ ਕੀਤੀ ਹੋਈ ਖੁਸ਼ਕ ਮਿਠਾਸ, ਜੋ ਦਾਣੇ ਯਾ ਧੂੜੇ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਵਿਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਯਥਾ-‘ਸਕਰ ਖੰਡੁ ਨਿਵਾਤ ਗੁੜੁ ’ ਸ਼ਕਰ ਧੂੜੇ ਵਾਂਙ ਹੈ, ਪਰ ਉਹ ਸੀਰੇ ਤੋਂ ਮੂਲੋਂ ਸਾਫ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਤੇ ਗੁੜ ਵਿਚ ਸੀਰਾ ਸ਼ਕਰ ਸੱਭੋ ਕੁਛ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਖੰਡ ਉਹ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚੋਂ ਸੀਰਾ ਲਗ ਪਗ ਨਿਕਲਕੇ ਬਾਕੀ ਚਿੱਟੀ ਧੂੜੇ ਵਰਗੀ ਯਾ ਦਾਣੇਦਾਰ ਰਹਿ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਖੰਡ ਨੂੰ ਹੋਰ ਸਾਫ ਕਰਕੇ ਤੇ ਰਿਹਾ ਖਿਹਾ ਸ਼ੀਰਾ ਚੁਆ ਕੇ ਤਵੀ ਵਿਚ ਪਾ ਸੁਕਾਂਦੇ ਹਨ ਉਹ ਨਬਾਤ (ਮਿਸ਼ਰੀ) ਹੈ।
੨. (ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਖੰਡ:) ਹਿੱਸਾ , ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਜੋ ਨੌਂ ਯਾ ਸਤ ਮੰਨੀਦੇ ਹਨ। ਕਈ ਵੇਰ ਇਕ ਇਕ ਦੀਪ ਦੇ ਨੌਂ ਖੰਡ ਦੱਸਦੇ ਹਨ।
ਲੇਖਕ : ਮੁਖ ਸੰਪਾਦਕ ਡਾ. ਹਰਭਜਨ ਸਿੰਘ ਸੰ. ਕੁਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਮੁਹੱਬਤ ਸਿੰਘ,
ਸਰੋਤ : ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਕੋਸ਼ (ਸ਼੍ਰੀਮਹਿਤ ਪੰਡਿਤ ਗਿਆਨੀ ਹਜ਼ਾਰਾ ਸਿੰਘ ਕ੍ਰਿਤ), ਡਾ. ਬਲਬੀਰ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਤ ਕੇਂਦਰ, ਦੇਹਰਾਦੂਨ, ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਹੁਣ ਤੱਕ ਵੇਖਿਆ ਗਿਆ : 47178, ਪੰਜਾਬੀ ਪੀਡੀਆ ਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਮਿਤੀ : 2015-03-13, ਹਵਾਲੇ/ਟਿੱਪਣੀਆਂ: no
ਖੰਡ ਸਰੋਤ :
ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਸ਼ਵ ਕੋਸ਼–ਜਿਲਦ ਅੱਠਵੀਂ, ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ ਪੰਜਾਬ
ਖੰਡ : ਇਸ ਦੇ ਸ਼ਾਬਦਿਕ ਅਰਥ ਟੁਕੜਾ ਜਾਂ ਹਿੱਸਾ ਹਨ। ਇਸ ਦਾ ਅਰਥ ਚੀਨੀ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਧਿਆਤਮਵਾਦ ਵਿਚ ਖੰਡ ਸ਼ਬਦ ਦੇ ਅਰਥ ਵਧੇਰੇ ਵਿਆਪਕ ਲਏ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਅਧਿਆਤਮਕ ਮੰਜ਼ਲਾਂ ਨੂੰ ਖੰਡ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਗੁਜ਼ਰਕੇ ਜਗਿਆਸੂ ਨੂੰ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੰਜ਼ਲਾਂ ਵਿਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲੀ ਮੰਜ਼ਲ ਧਰਮ ਖੰਡ ਹੈ। ਇਸ ਅਵਸਥਾ ਵਿਚ ਜਗਿਆਸੂ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਧਰਮ ਕਮਾਉਣ ਦੀ ਥਾਂ ਸਮਝ ਕੇ ਕਰਮ ਕਰਦਾ ਹੋਇਆ ਆਪਣੇ ਕਰਤਵ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਥੇ ਉਸ ਦੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਰਮਾਂ ਦਾ ਲੇਖਾ ਜੋਖਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਧਰਮ ਪਾਲਣ ਦੀ ਕਿਰਿਆ ਵਿਚ ਪ੍ਰਪੱਕ ਹੋਣ ਤੇ ਹੀ ਉਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭੁ ਦੇ ਗਿਆਨ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਅਗਲੀ ਮੰਜ਼ਲ ਜਾਂ ਅਵਸਥਾ ਨੂੰ ਗਿਆਨ ਖੰਡ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਜਗਿਆਸੂ ਨੂੰ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਅਨੰਤਤਾ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਅਨੇਕਾਂ ਪੌਣ, ਪਾਣੀ, ਅਗਨੀਆਂ, ਬ੍ਰਹਮਾ, ਬਿਸ਼ਨ, ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ, ਦੇਵੀ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦਾ ਗਿਆਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਅਵਸਥਾ ਵਿਚੋਂ ਉੱਚਾ ਉਠ ਕੇ ਉਹ ਸਰਮ ਖੰਡ ਅਵਸਥਾ ਵਿਚ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਥੇ ਉਸ ਨੂੰ ਇਲਾਹੀ ਖੂਬਸੂਰਤੀ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਰੱਬੀ-ਅਨੰਦ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਅਗੇ ਜਾ ਕੇ ਬਖ਼ਸ਼ਸ਼ ਦਾ ਖੰਡ ਜਾਂ ਅਵਸਥਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਕਰਮ ਖੰਡ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਥੇ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਖੰਡ ਵਿਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ ਮਨ ਵਿਚ ਰਾਮ ਹੀ ਵਸਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਨ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਅਗਲੀ ਅਵਸਥਾ ਨੂੰ ਸਚਖੰਡ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਿਥੇ ਆਪਾ ਮਿਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹਰ ਪਾਸੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਹੀ ਵਿਆਪਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ :-
‘ਸਚਖੰਡਿ ਵਸੈ ਨਿਰੰਕਾਰੁ ॥ ਕਰਿ ਕਰਿ ਵੇਖੇ ਨਦਰਿ ਨਿਹਾਲ॥’ (ਜਪੁਜੀ) ਪੁਰਾਣਾਂ ਵਿਚ ਖ਼ਾਸ ਤੌਰ ਤੇ ਤੇ ਭਾਗਵਤ ਪੁਰਾਣ ਵਿਚ ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਦੇ ਨੌਂ ਭਾਗਾਂ ਨੂੰ ਖੰਡ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਨੌਂ ਖੰਡ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹਨ- ਭਰਤ ਖੰਡ, ਇਲਾਵਰਿਤ ਖੰਡ, ਕਿੰਪੁਰਸ਼ ਖੰਡ, ਭਦਰ ਖੰਡ, ਕੇਤੁਮਾਲ ਖੰਡ, ਹਰਿ ਖੰਡ, ਹਿਰਣਯ ਖੰਡ, ਰਮਯ ਖੰਡ ਅਤੇ ਕੁਸ਼ ਖੰਡ।
ਹ. ਪੁ.- ਗੁ. ਨਾ. ਸ. ਰ. 149; ਮ. ਕੋ. 387; ਪੰ. ਕੋ. 2 : 16; ਗੁ. ਨਾ. ਸ. ਰ.
ਲੇਖਕ : ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ,
ਸਰੋਤ : ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਸ਼ਵ ਕੋਸ਼–ਜਿਲਦ ਅੱਠਵੀਂ, ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ ਪੰਜਾਬ, ਹੁਣ ਤੱਕ ਵੇਖਿਆ ਗਿਆ : 33896, ਪੰਜਾਬੀ ਪੀਡੀਆ ਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਮਿਤੀ : 2015-10-03, ਹਵਾਲੇ/ਟਿੱਪਣੀਆਂ: no
ਖੰਡ ਸਰੋਤ :
ਪੰਜਾਬੀ ਕੋਸ਼ ਜਿਲਦ ਦੂਜੀ (ਖ ਤੋਂ ਵ)
ਖੰਡ, (ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤ : खंड; ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ : खण्ड>ਅਰਬੀ : 
ਕੰਦ; ਟਾਕਰੀ \ ਫ਼ਰਾਂਸੀਸੀ : Candi; ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ : Candy; ਕਾਸ਼ਮੀਰੀ : ਖੰਡ; ਨੇਪਾਲੀ : ਖਾਂਡ; ਖੰਡਰੁ; ਮਰਾਠੀ : ਕਾਂਡ; ਗੁਜਰਾਤੀ : ਖਾਂਡ) \ ਇਸਤਰੀ ਲਿੰਗ : ਗੰਨੇ ਦੇ ਰਸ ਨੂੰ ਕਾੜ੍ਹ ਕੇ ਸ਼ੀਰੇ ਤੋਂ ਖੁਸ਼ਕ ਕਰ ਕੇ ਬਣਾਇਆ ਮਿੱਠਾ, ਸਫ਼ੈਦ ਸ਼ੱਕਰ, ਬੂਰਾ, ਦੇਸੀ ਚੀਨੀ, ਚੀਨੀ, (ਖਾਲਸਾਈ ਬੋਲਾ) : ਸੁਆਹ, ਭੱਸ
–ਖੰਡ ਖੰਡ ਆਖਿਆਂ ਮੂੰਹ ਮਿੱਠਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਅਖੌਤ : ਨਿਰਾ ਕਹਿਣ ਨਾਲ ਹੀ ਕੋਈ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ, ਗੁਣ ਕਹਿਣ ਨਾਲ ਮੂੰਹ ਮਿੱਠਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ
–ਖੰਡ ਖੀਰ, ਇਸਤਰੀ ਲਿੰਗ : ੧. ਖੰਡ ਮਿਲੀ ਖੀਰ, ਮਿੱਠਾ ਪਦਾਰਥ, ਤਸਮਈ ; ੨. ਸੌਖਾ ਕੰਮ
–ਖੰਡ ਖੀਰ ਹੋਣਾ, ਮੁਹਾਵਰਾ : ਬਹੁਤ ਪਿਆਰ ਹੋਣਾ, ਰਚਮਿਚ ਜਾਣਾ, ਇੱਕ ਮਿੱਕ ਹੋ ਜਾਣਾ
–ਖੰਡ ਗਲਾਉਣਾ, ਕਿਰਿਆ ਸਮਾਸੀ : ਕੱਚੀ ਖੰਡ ਦੀ ਰਾਬ ਬਣਾਉਣਾ, ਦਾਣੇਦਾਰ ਸੀਰਾ ਬਣਾਉਣਾ
–ਖੰਡ ਘਿਉ (ਘੀ), ਪੁਲਿੰਗ : ਘਿਉ ਖੰਡ
–ਖੰਡ ਚਾਉਲ, (ਚਾਵਲ), (ਚੌਲ), ਪੁਲਿੰਗ : ਉਬਲੇ ਹੋਏ ਚੋਲ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਖੰਡ ਤੇ ਘਿਉ ਰਲਾ ਕੇ ਖਾਈਦਾ ਹੈ
–ਖੰਡ ਚਾਉਲ ਫੇਰਨਾ, ਮੁਹਾਵਰਾ : ਵਿਆਹ ਸਮੇਂ ਸ਼ਰੀਕੇ ਵਿੱਚ ਖੰਡ ਚੌਲਾਂ ਦੀ ਭਾਜੀ ਵੰਡਣਾ
–ਖੰਡ ਦਾ ਖਿਡਾਵਣਾ ਬਾਲਾਂ ਨੂੰ ਪਰਚਾਵਣਾ, ਭੱਜ ਜਾਏ ਤਾਂ ਖਾਵਣਾ, ਅਖੌਤ :ਭਾਵ ਖੰਡ ਦੇ ਖਿਡਾਉਣੇ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਗੁਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਰਿਨ ਖੇਡਣ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪਰਚਾਉਨ ਤੇ ਅਖੀਰ ਖਾਣ ਦੇ ਕੰਮ ਆਉਂਦਾ ਹੈ
–ਖੰਡ ਦਾ ਖਿਡੌਣਾ (ਖਿਲੌਣਾ), ਪੁਲਿੰਗ : ੧. ਖੰਡ ਦੀ ਬਣੀ ਮਠਿਆਈ, ਖੰਡ ਦਾ ਖਿਡੌਣਾ ; ੨. ਬਹੁਤ ਪਿਆਰਾ ਬੰਦਾ : ‘ਭਾਬੋ ਨਿਆਣੀ ਨੂੰ ਦਿਉਰ ਖੰਡ ਦਾ ਖਿਲੌਣਾ ਲਿਆਇਆ (ਲੋਕ ਗੀਤ)
–ਖੰਡ ਪਰੀਹਣਾ (ਪਰੋਸਣਾ), ਮੁਹਾਵਰਾ : ੧. ਆਦਰ ਜਾਂ ਖਾਤਰ ਕਰਨਾ; ੨. ਦੱਖੂ-ਦਾਣਾ ਦੇਣਾ, ਫੈਂਟਾ ਚਾੜ੍ਹਨਾ
–ਖੰਡ ਪੁੜਾ, ਪੁਲਿੰਗ : ਸੁਹਾਗ ਪੁੜਾ
–ਖੰਡ ਪੇੜਾ, ਪੁਲਿੰਗ : ਖੋਏ ਤੇ ਖੰਡ ਨੂੰ ਮਿਲਾ ਕੇ ਬਣਾਈ ਹੋਈ ਮਠਿਆਈ, ਪੇੜਾ
–ਅੰਗੂਰੀ ਖੰਡ, (ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ) / ਇਸਤਰੀ ਲਿੰਗ : ਅੰਗੂਰਾਂ ਦੇ ਰਸ ਤੋਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਹੋਈ ਖੰਡ, ਗੁਲੂਕੋਸ
–ਕੱਚੀ ਖੰਡ, ਇਸਤਰੀ ਲਿੰਗ : ੧. ਦੇਸੀ ਖੰਡ; ੨.ਗੁੜ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰ ਕੇ ਬਣਾਈ ਚਿੱਟੀ ਸ਼ੱਕਰ
–ਦਾਣੇਦਾਰ ਖੰਡ, ਇਸਤਰੀ ਲਿੰਗ : ਚੀਨੀ
–ਦੇਸੀ ਖੰਡ, ਇਸਤਰੀ ਲਿੰਗ : ਰਾਬ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰ ਕੇ ਬਣਾਈ ਕੱਚੀ ਸ਼ੱਕਰ, ਕੱਚੀ ਖੰਡ
–ਜ਼ਿਮੀਂ ਨੂੰ ਵਾਹ ਤੇ ਖੰਡ ਖੀਰ ਖਾਹ, ਅਖੌਤ : ਦੱਬ ਕੇ ਵਾਹ ਤੇ ਰੱਜ ਕੇ ਖਾਹ
–ਖੰਡੂ ਖੀਰਾਂ, ਇਸਤਰੀ ਲਿੰਗ : ਖੰਡ ਤੇ ਖੀਰ ਦੇ ਭੋਜਨ, ਚੰਗੇ ਪਦਾਰਥ, ਖੰਡ ਖੀਰ : ‘ਖੰਡੂ ਖੀਰਾਂ ਭੋਗੇ ਹੈਂ ਕੈ ਟੁਕੜਾ, ਹਾਥ ਨਾ ਆਵੈ ਹੈ’ (ਗੁਲਾਬਦਾਰ)
ਲੇਖਕ : ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ ਪੰਜਾਬ,
ਸਰੋਤ : ਪੰਜਾਬੀ ਕੋਸ਼ ਜਿਲਦ ਦੂਜੀ (ਖ ਤੋਂ ਵ), ਹੁਣ ਤੱਕ ਵੇਖਿਆ ਗਿਆ : 772, ਪੰਜਾਬੀ ਪੀਡੀਆ ਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਮਿਤੀ : 2022-09-06-04-15-17, ਹਵਾਲੇ/ਟਿੱਪਣੀਆਂ:
ਖੰਡ ਸਰੋਤ :
ਪੰਜਾਬੀ ਕੋਸ਼ ਜਿਲਦ ਦੂਜੀ (ਖ ਤੋਂ ਵ)
ਖੰਡ, (ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤ : खंड; ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ : खण्ड) \ ਪੁਲਿੰਗ : ੧. ਟੁਕੜਾ, ਹਿੱਸਾ, ਭਾਗ ; ੨. ਕਾਂਡ, ਬਾਬ ; ੩. ਇਲਾਕਾ, ਦਰਜਾ ; ੪. ਮੰਜ਼ਿਲ : ‘ਗਿਆਨ ਖੰਡ ਮਹਿ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਚੰਡ’ (ਜਪੁਜੀ ਸਾਹਿਬ); ੫. ਅਸਥਾਨ, ਜਗ੍ਹਾ, ਪਾਸਾ ਥਾਂ : ਕੰਦ ਮੂਲ ਚੁਣਿ ਖਾਵਹਿ ਵਣਖੰਡ ਵਾਸੇ’ (ਵਾਰ ਮਾਝ ਮਹਲਾ ੧) ; ੬. ਕਸਰ, ਟੋਟਾ, ਕਮੀ, ਘਾਟਾ : ‘ਅਬਿਨਾਸੀ ਨਾਹੀ ਕਿਛੁ ਖੰਡ’ (ਸੁਖਮਨੀ); ੭. ਧਾਰਾ
–ਖੰਡ ਕਥਾ, ਪੁਲਿੰਗ : ਕਥਾ ਦਾ ਇੱਕ ਭੇਦ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੰਤਰੀ ਜਾਂ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਨਾਇਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਰੁਣਾ ਰਸ ਪਰਧਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ
–ਖੰਡ ਕਾਵਿ, ਪੁਲਿੰਗ : ਕਾਵਿ ਦਾ ਇੱਕ ਭੇਦ, ਲੰਮੀ ਕਵਿਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮਹਾਂ ਕਾਵਿ ਦੇ ਕੁਝ ਲੱਛਣ ਹੋਣ
–ਖੰਡ ਖੰਡ, ਕਿਰਿਆ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ : ਟੁਕੜੇ ਟੁਕੜੇ : ‘ਖੰਡ ਖੰਡ ਕਰਿ ਭੋਜਨੁ ਕੀਨੋ’ (ਸੋਰਠ ਰਵਿਦਾਸ)
–ਖੰਡ ਤਾਲ, ਪੁਲਿੰਗ : ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਤਾਲ ਦੀ ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੇਵਲ ਇੱਕ ਦ੍ਰੁੱਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਇਕਤਾਲ
–ਖੰਡ ਪ੍ਰਲੈ (ਪਰਲੇ), ਇਸਤਰੀ ਲਿੰਗ : ਛੋਟੀ ਪਰਲੋ, ਜੋ ਚਾਰ ਜੁਗ ਜਾਂ ਬ੍ਰਹਮਾ ਦਾ ਇੱਕ ਦਿਨ ਬੀਤਣ ਤੇ ਆਉਂਦੀ ਹੈ
–ਖੰਡ ਮੰਡਲ, ਪੁਲਿੰਗ : ਬ੍ਰਹਮੰਡ ਦਾ ਅੱਧਾ ਭਾਗ, ਹਿੱਸਾ : ‘ਤਿਥੈ ਖੰਡ ਮੰਡਲ ਵਰਭੰਡ’ (ਜਪੁਜੀ ਸਾਹਿਬ)
ਲੇਖਕ : ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ ਪੰਜਾਬ,
ਸਰੋਤ : ਪੰਜਾਬੀ ਕੋਸ਼ ਜਿਲਦ ਦੂਜੀ (ਖ ਤੋਂ ਵ), ਹੁਣ ਤੱਕ ਵੇਖਿਆ ਗਿਆ : 772, ਪੰਜਾਬੀ ਪੀਡੀਆ ਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਮਿਤੀ : 2022-09-06-04-16-49, ਹਵਾਲੇ/ਟਿੱਪਣੀਆਂ:
ਵਿਚਾਰ / ਸੁਝਾਅ
Virat Sahani,
( 2020/08/22 10:0617)
Please Login First
